اتصال کوتاه یکی از رایج ترین دلایل ا آتش سوزی ناشی از جریان برق است
اتصال کوتاه چیست؟
به جریانی که در اثر اتصال کوتاه در مدار جاری میشود، جریان اتصال کوتاه میگویند و میتواند در عرض چند میلی ثانیه، هزاران بار بزرگتر از جریان نامی سیستم باشد. به عبارت دیگر، اتصال کوتاه ارتباط ناخواسته بین دو گره با ولتاژهای متفاومت میباشد و باعث عبور جریان بیش از حد مجاز از مدار میشود و میتواند منجر به آسیب مدار، گرمای بیش از اندازه، آتش یا انفجار (سیم یا قطعات) گردد.
به تعریف دیگر، زمانی که دو یا چند هادی از فازهای مختلف خط برق، ترانسفورماتور قدرت و یا هر المان قدرتی دیگری با هم تماس پیدا کنند، قسمتی از امپدانس از مدار خارج شده و جریان بسیار بزرگی از فاز بدون خطا عبور میکند، که به آن جریان اتصال کوتاه میگویند. جریان اتصال کوتاه تاثیر امپدانس در مدار را کاهش داده در حالیکه جریان در مدار افزایش مییابد.
اتصال کوتاهها به دو دلیل مضر میباشند:
– عبور جریان بسیار زیاد باعث گرم شدن بیش از حد و در نهایت آتش گرفتن تجهیزات میشود.
عبور جریان اتصال کوتاه از قسمتهای مداری که دچار خطا شده، باعث ایجاد نیروهای الکترودینامیکی شده که میتواند باعث آسیب دیدن و نابودی تجهیزات، همچنین قطع شدن کابلها یا تغییر شکل دائمی باسبارها شود.
عومل ایجاد اتصال کوتاه چیست؟
عایق معیوب:
عایق فرسوده و یا آسیب دیده سیمهای فاز و نول را در دسترس قرار داده که عامل اتصال کوتاه میباشد. برخورد ناخن و یا پیچ کاری، و همچنین عمر کابل سبب میشود که روکش و یا عایق سیم آسیب دیده و باعث ایجاد اتصال کوتاه گردد.
اتصالات سست:
اینگونه اتصالات میتواند باعث تماس سیمهای نول و فاز گردند. محکم کردن سیمهای معیوب سخت بوده و گاها مجبور هستید که با سیمهای برق دار کار کنید.
حیوانات:
حیواناتی مانند موشها و سنجابها گاها سیمها را میجوند، این کار باعث میشود سیمهای فاز و نول با هم برخورد کرده و اتصال کوتاه رخ دهد.
لوازم الکتریکی خانگی:
لوازم خانگی قدیمی یا معیوب میتوانند با گذشت زمان احتمال ایجاد اتصال کوتاهها را بیشتر کنند. اتصال کوتاههای لوازم خانگی در قسمت دو شاخه ها، سوکتها و یا در کنار تجهیزات رخ دهد. بهتر است که تکنسینهای مربوطه، تجهیزات بزرگ مانند اجاقها و ماشین ظرف شویی را از نظر احتمال اتصال الکتریکی مورد بازدید قرار دهد.
آسیبهای ناشی از اتصال کوتاه را میتوان با استفاده از تجهیزاتی مانند فیوزها، قطع کنندههای مدار و دیگر محافظهای اضافه بار کاهش داد و یا از بروز آنها جلوگیری کرد.
جريان نشتی :
به میزان جریانی که از یک مسیر ثانویه (اتصال به زمین یا اتصال بدنه) جاری شده و سبب اختلاف جریان رفت و برگشت مدار است، جریان نشتی یا Residual Current می گویند.
کلید جریان نشتی نوعی کلید است جریان سیم های رفت و برگشت را با یکدیگر مقایسه میکند، در حالت عادی جریان رفت با جریان برگشتی برابر میباشد و اختلافی وجود ندارد، اگر اختلافی وجود داشت، نشان دهنده ی این است که جریان در مدار نشت پیدا کرده و کلید جریان نشتی عمل کرده و مدار را قطع میکند.
جریان نشتی ممکن است از طریق بدن فردی که با زمین در تماس است و بصورت تصادفی دستش با قسمتی از مدار که برق دارد، در تماس باشد، بوجود آید و کلید های محفاظ جان بگونه ای طراحی می گردند که در این شرایط از آسیب رساندن به فرد جلوگیری میکنند. این کلید ها تنها برای محافظت در مقابل جریان نشتی طراحی گردیده اند و وظیفه محافظت مدار از اضافه بار و اتصال کوتاه بعهده فیوز است. این کلید ها با وجود اتصال به زمین یا همان ارت، کاربرد بهتری از خود را به نمایش میگذارند.
صاعقه
صاعقه می تواند به اشیاء نزدیک به خانه مانند: زمین و یا درختان، برخورد کرده و باعث افزایش ناگهانی ولتاژ شود که در نهایت به آتش سوزی ختم شود
صاعقه گیر چیست؟
تعریف: وسیله ای که از یک مدار در برابر برخورد های صاعقه حفاظت می کند، صاعقه گیر نام دارد.
در واقع برخورد های صاعقه چیزی جز افزایش ناگهانی در اثر ولتاژ گذرا، قوس الکتریکی، جرقه، افزایش ناگهانی جریان و…را در پی نخواهد داشت.
از صاعقه گیر به منظور حفاظت از سیستم های قدرت از طریق انتقال اضافه ولتاژ ناگهانی به سمت زمین، استفاده می شود.
سیستم های قدرت را همچنین می توان از طریق کابل زمینی و یا ارتینگ، در برابر برخورد های مستقیم صاعقه مورد حفاظت قرار داد.
انواع مختلف صاعقه گیر
صاعقه گیرها عموما به چند نوع مختلف طبقه بندی می شوند. ساختار آنها متفاوت و بر اساس نوع آن است، اما اصول کار آن ها یکسان خواهد بود.
صاعقه گیرها یک مسیر با مقاومت پایین را به سمت زمین برای افزایش های ناگهانی، فراهم می کنند.
انواع آن عبارتند از :
صاعقه گیر شاخکی HORN GAP ARRESTERS
صاعقه گیر های نوع چند شکافه
صاعقه گیر نوع سوپاپی
صاعقه گیر نوع گلوله ای
آتش سوزی ناشی از جریان برق میتواند ممکن از عیوب متمرکز باشد ، این عیوب از اضافه بار روی کابل یا سوکت یا سوکتی که درست نصب نشده باشه به وجود میاد و هر کدام از این عوامل میتواند باعث از بین رفتن اتصالات در سیم بندی و شروع آتش سوزی باشد ، به چه صورت؟
اتصالات به آرامی از هم جدا شده و گرم می شود و عایق کابل و ستون را میسوزانند ، در نتیجه ماده ی عایق به کربن تبديل میشه و به عنوان یک هادي عمل میکنه و بخشی از جریان سیم از قسمت اتصال عبور میکنه و جرقه ی الکتریکی به وجود میاد ، در نهايت عایق کابل و سوکت هم آتش میگیرند.آتش به راحت میتونه به طور مثال در فضای خانه يخش بشه و پرده ، کاغذ دیواری ، مبلمان و غيره هم بخشی از ماده ی سوختنی وارد آتش سوزی شوند.
شما با استفاده از آشکار ساز جرقه میتوانید مدار معیوب را { قبل از اینکه همه چیز را خراب کند } متوقف کنید
آشکار ساز جرقه روی تابلو توزیع به همراه بقیه ی کلید های محافظ نصب میشه و از آتش سوزی ناشی از جریان برق جلو گیری میکنه.