استانداردهای اطفای حریق خودکار ایران | مقایسه NFPA، EN و BS
3 هفته پیش
0
ایمنی در برابر آتش‌سوزی از پایه‌های حیاتی طراحی ساختمان‌ها و صنایع است. سیستم‌های اطفای حریق خودکار مانند اسپرینکلرها و گازهای خاموش‌کننده، اولین خط دفاع در برابر آتش هستند.
در سال‌های اخیر، ایران استانداردهای ملی اطفای حریق خودکار را به‌روزرسانی کرده تا با مقررات جهانی مانند NFPA آمریکا، BS بریتانیا و EN اروپا هماهنگ شود.
در این مقاله از وب‌سایت دنیای حریق، به زبان ساده، این استانداردها را بررسی می‌کنیم و تفاوت‌ها و شباهت‌های آنها را با نمونه‌های بین‌المللی توضیح می‌دهیم.
استانداردهای ملی جدید اطفای حریق خودکار در ایران
مقررات ملی ساختمان (مبحث سوم)
مبحث سوم مقررات ملی، مرجع اصلی حفاظت ساختمان‌ها در برابر حریق است. آخرین ویرایش (۱۳۹۵) نصب اسپرینکلرهای خودکار را در ساختمان‌های بلندمرتبه و پرخطر اجباری کرده است.
اگر کل بنا به سیستم اسپرینکلر مجهز باشد، طراح می‌تواند طول مسیر فرار و ارتفاع ساختمان را افزایش دهد.
همچنین این مبحث به استانداردهای NFPA 13 و NFPA 72 به‌عنوان مرجع طراحی اشاره دارد تا ایمنی مطابق معیارهای جهانی رعایت شود.
استانداردهای ملی ایران (ISIRI)
سازمان ملی استاندارد (INSO) مجموعه‌ای از استانداردها را برای تجهیزات اطفای حریق تدوین کرده است، از جمله:
- آیتم لیست استاندارد 1-22253: مربوط به اسپرینکلرها و آزمون‌های عملکردی آنها
- آیتم لیست استاندارد 19684-1: مربوط به طراحی و نصب سیستم‌های کشف و اعلام حریق
- آیتم لیست استانداردهای صنعتی IPS: برای صنایع نفت و گاز، هم‌راستا با NFPA 15 و 20
این استانداردها تضمین می‌کنند که تجهیزات داخلی با کیفیت و با شرایط اقلیمی ایران سازگار باشند.
ضوابط سازمان آتش‌نشانی
سازمان آتش‌نشانی تهران و دیگر شهرها ضوابط فنی خود را به‌روز کرده‌اند.
در ویرایش ۱۴۰۴، نصب سیستم اسپرینکلر برای ساختمان‌های بلند، پارکینگ‌های طبقاتی و مراکز خرید الزامی شده است. همچنین دستورالعمل طراحی نشریه ۸۲۲ (مرکز تحقیقات راه و شهرسازی) به‌عنوان مرجع طراحی و تأیید استفاده می‌شود.
مقایسه استانداردهای ایران با NFPA، BS و EN
| نوع استاندارد | کشور / منطقه | مرجع اصلی | ویژگی‌ها |
|---|---|---|---|
| NFPA | آمریکا | NFPA 13 / 2001 | جزئی‌نگری بالا، دسته‌بندی خطر، تأکید بر نگهداری دوره‌ای |
| BS / EN | بریتانیا و اروپا | EN 12845 / BS 9251 | سیستم متریک، دو پمپ رزرو، تأکید بر آلارم مکانیکی |
| ISIRI / ضوابط ایران | ایران | مبحث ۳ + ISIRI 22253 | بومی‌سازی‌شده از NFPA، الزامی در ساختمان‌های بلند |
نکات کاربردی طراحی و اجرا
۱. تأمین آب و فشار کافی: استفاده از پمپ و منبع ذخیره آب با توان اضطراری الزامی است.
۲. چیدمان درست اسپرینکلرها: در فضاهای مسکونی باید از نوع واکنش سریع (Quick Response) استفاده شود.
۳. لوله‌کشی استاندارد: جنس مقاوم در برابر خوردگی، تأییدیه UL/FM یا ISIRI
۴. هماهنگی با سیستم اعلام حریق: اتصال مستقیم Flow Switch به پنل اعلام
۵. بازرسی و نگهداری سالانه: بر اساس NFPA 25
۶. اجرای توسط افراد دارای صلاحیت: طراحی و اجرا فقط توسط مهندسان تاییدشده سازمان آتش‌نشانی
روند به‌روزرسانی و آینده استانداردها
پس از حادثه پلاسکو، روند اصلاح استانداردها در ایران سرعت گرفت.
اکنون، استانداردهای جدید برای سیستم مه آب (Water Mist)، آیروسل و پاک‌کننده دود در حال تدوین‌اند. همچنین همکاری بین‌المللی با NFPA و سازمان‌های اروپایی در حال گسترش است، تا در آینده شاهد همگرایی کامل استانداردهای ایران با NFPA 13 و EN 12845 باشیم.
کاربردهای عملی در پروژه‌های ایرانی
- برج‌های مسکونی: نصب اجباری اسپرینکلر در پروژه‌های چیتگر و ایران‌مال
- پارکینگ‌ها و مراکز خرید: ترکیب سیستم فوم و مه دود
- پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها: استفاده از سیستم‌های FM200 و فوم مطابق NFPA
- موزه‌ها و اماکن تاریخی: بهره‌گیری از سیستم‌های آیروسل برای حفاظت از آثار فرهنگی
جمع‌بندی نهایی
استانداردهای جدید اطفای حریق خودکار در ایران، امروز یکی از پیشرفته‌ترین نظام‌های ایمنی منطقه را شکل داده‌اند.
هم‌راستایی با NFPA، الزام طراحی اسپرینکلر در پروژه‌ها و توجه به نگهداری منظم، باعث شده تا ایمنی در ساختمان‌های مدرن ایران به سطح جهانی نزدیک شود. با اجرای این ضوابط در پروژه‌ها، ایران می‌تواند در مسیر شهرهای ایمن و پایدار در برابر آتش پیشتاز باشد.
