حتی تصور زندگی بدون برق مشكل است . برق یكی از نعمت ها و دارایی های انسان امروز است .غیر از انچه که در طبیعت شکل رعد و برق و غیره وجود دارد ، برقی که امروز از آن به شکل های مختلف در زندگی و صنعت استفاده می کنیم، با همت دانشمندان و زحمت كاركنان مجموعه صنعت برق تولید و توزیع می شود و در اختیار مصرف كنندگان قرارمی گیرید.
استفاده از برق باید با رعایت نكات ایمنی همراه باشد و باید افراد خانواده با خطرات برق و روش صحیح استفاده از برق آشنا باشند.
خطرات استفاده غیر اصولی از برق عبارتند از:
- خطر برق گرفتگی
- سوختگی
- آتش سوزی و صدمات ناشی از پرتاب شدن
فهرست مطالب
خطر برق گرفتگی چیست؟
قرار گرفتن دو نقطه از بدن در مسیر جریان برق موجب عبور جریان از بدن می شود و با توجهبه شدت و مدت عبور جریان خطر برق گرفتگی بوجود می آید و ممكن است عواقب مختلفی نظیرمرگ ناشی از ایست قلبی- سوختگی داخلی- سوختگی خارجی بدنبال داشته باشد. بعد ازخطر برق گرفتگی ممكن است كلیه ها از كار بیفتد یا دست ها بدلیل سوختگی داخلی قطع شوند ویا بعلت پرتاب شدن(بعلت لرزش ناشی از خطر برق گرفتگی)استخوانها دچار شكستگی گردند.
چگونه خطر برق گرفتگی بوجود می آید
تمامی سطح زمین- دیوارها- كف اتاقها در تمامی طبقات بعنوان یك نقطه از سیستم برق محسوب می شود و اگر نقطه ای از بدن موجود زنده از یك طرف به زمی ن یا دیوارها وصل باشدو از طرف دیگر به سیم برق (فاز یا نول)یا بدنه فلزی دستگاه برقی (یخچال – كولر- چرخگوشت …)تماس داشته باشد جریان برق از بدن عبور می كند.بنابراین برای جلوگیری از خطر برق گرفتگی بایستی اولاً از تماس مستقیم با سیمهای برق (فازیا نول).با تماس غیر مستقیم(بدنه فلزی دستگاههای برقی كه ممكن است اتصال داخلی داشته باشند)جلوگیری كنیم و ثانیاً اینكه هر وقت با وسایل برقی تماس داشته باشیم(درب یخچال- بدنه-كولر- چرخ گوشت و..) سعی كنیم از تماس دست یا پا به دیوار یا كف اتاق یا بدنه فلزی كابینت هاخودداری كنیم.
رعایت موارد ذیل از خطر برق گرفتگی جلوگیری می كند
- سیستم وسایل برقی باید كاملاً سالم باشند.اگر طول سیم یا دو نقطه انتهایی كه به دوشاخه یا مادگی وصل شده دچار بریدگی شده باشد استفاده از آن سیم بسیار خطرناكمی باشد.
- هنگام وصل كردن سیم دستگاه برقی اول انتهای سیم(مادگی)كه به دستگاه وصل می شوددر محل خود نصب گردد و بعد از آن دو شاخه به پریز برق وصل شود.
- هنگام وصل نمودن دو شاخه به پریز بدنه سخت دو شاخه را با دو انگشت بگیرید و ازتماس كف دست با سیم خودداری كنید.
- هنگام بیرون كشیدن دو شاخه از پریز اول دستگاه را خاموش كنید ثانیاً دو انگشت دستچپ را در دو طرف پریز قرار دهید و با دو انگشت دست دیگر قسمت سخت دو شاخه را بگیریدو از پریز برق جدا كنید (از كشیدن سیم جداً خودداری كنید)
- هنگام باز كردن درب یخچال و یا استفاده از لوازم برقی در آشپزخانه حتماً دمپاییلاستیكی بپوشید و از تماس همزمان هر دو دست بوسیله برقی و دیوارها خودداری كنید.
- هنگام بیرون كشیدن دو شاخه از پریز اول دستگاه را خاموش كنید ثانیاً دو انگشت دستچپ را در دو طرف پریز قرار دهید و با دو انگشت دست دیگر قسمت سخت دو شاخه را بگیریدو از پریز برق جدا كنید (از كشیدن سیم جداً خودداری كنید)
- هنگام باز كردن درب یخچال و یا استفاده از لوازم برقی در آشپزخانه حتماً دمپاییلاستیكی بپوشید و از تماس همزمان هر دو دست بوسیله برقی و دیوارها خودداری كنید.
- هنگام شستشوی كف آشپزخانه كلیه وسایل برقی را از برق جدا كنید و سعی كنید ازپاشیده شدن آب به روی وسایل برقی خودداری شود و تازمانی كه كاملاً كف آشپزخانه خشكنشده از وصل مجدد وسیله برقی به برق خودداری كنید.
- برای شستن دیوارهای آشپزخانه از پاشیدن آب خودداری كنید فقط با دستمال خیس رویدیوار بكشید و در نزدیكی پریزها و كلیدها دستمال باید مرطوب باشد.
- برای تعویض لامپها ابتدا كلید را روی حالت خاموش قراردهید و با استفاده از چهارپایهسالم و مناسب به نحوی كه با استقرار روی آن دستها كاملاً آزاد باشد با یك دست قسمتعایق سر پیچ (هلدر)را نگه دارید و با دست دیگر لامپ را باز كنید و یا لامپ را نصب كنید.
- اگر سیم های شبكه برق كه در كوچه و خیابانها روی پایه ها نصب شده اند پاره شده وروی زمی ن افتاده از دست زدن به آنها خودداری كنید و موضوع را به اتفاقات برق اطلاع دهید.
- اگر سیم های شبكه نزدیك دریچه یا پشت بام باشد و امكان دسترسی به آنها وجود دارداز دست زدن به آنها خودداری كنید و به اتفاقات برق اطلاع دهید.
خطرات برق در پاركهای بازی
پاركهای بازی و شادی كه عموماً جهت تفریح بزرگسالان و بازی و جنب و جوش جوانان وخردسالان طراحی شده بعضاً خطراتی برای استفاده كنندگان دارد و لازم است مسئولینذیربط (مسئولین شهرداری ها)این خطرات را شناسایی و نسبت به حذف این خطرات اقدامنمایند.
مسئولین بایستی با استفاده از دانش فنی افراد آگاه و طبق برنامه زمانبندی از طریق تكمی ل نمودن برگ های كنترل(چك لیست)به صورت مستمر شرایط فنی تأسیسات موجود در پاركهارا تحت كنترل داشته باشند.
از جمله مخاطراتی كه عامه مردم را در پاركها تهدید می كند خطر خطر برق گرفتگی است كهمتأسفانه بیشتر بچه ها را قربانی می كند.
لازم است هنگام طراحی فضای داخلی پاركها و تعیین محل استقرار وسایل بازی برقی وپایههای روشنایی و تعیین مسیر عبور كابلهای برق درخصوص سیستم زمی ن حفاظتی پیشبینی های لازم انجام گردد.
شبكه زمی ن حفاظتی بایستی در سطح وسیعی در زمی ن محوطه پارك به صورت شبكهشطرنجی سیم(با مقطع حساب شده)طراحی و اجراء شده باشد. این شبكه بایستی در یك یاچند نقطه مناسب كه رطوبت و عمق مورد نیاز را داشته باشد به جرم زمی ن وصل شود.بعد ازاجرای شبكه حفاظتی بایستی بدنه فلزی تمامی تأسیسات (مثل پایه چراغهای روشنایی وبدنه دستگاههای برقی و بدنه جعبه های تقسیم برق كه در كنار باغچه ها یا كنار محوطههای بازی نصب شده اند) را بوسیله سیم با مقطع حساب شده به این شبكه وصل نمود.
در این شرایط چنانچه به هر دلیل بدنه فلزی تأسیسات برقدار شوند سریعاً وسایل حفاظتی(نظیر كلید و یا فیوز)عمل كرده و برق را قطع خواهند كرد.
از جمله دلایلی كه موجب بروز اتصالی و برقدار شدن پایه های روشنایی یا بدنه فلزی دستگاهها می شوند عبارتند از :
- انشعاب گرفتن از پایه های چراغ روشنایی جهت استفاده در دكه ها یا محوطه ها
- انشعاب گرفتن غیراصولی از شبكه های توزیع برق كه از اطراف پارك عبور داده شده
- باز ماندن درب جعبه فیوز پایه های روشنایی داخل پارك و در دسترس بودن نقاط برقدار
- باز ماندن درب جعبه های تقسیم برق داخلی پارك
- فرسوده شدن نقاط وصل نمودن سیم ها و ترمی نالها و باز شدن آنها
- باز شدن سیمها از داخل ترمی نال بدلیل ضربه خوردن بدنه جعبه های تقسیم برق كه درمحوطه داخلی پارك نصب شده
برای كسب اطمی نان از بی خطر بودن تأسیسات پارك ها لازم است مسئولین ذیربط علاوه براحداث سیستم های حفاظتی كه توضیح داده شده با استفاده از خدمات مهندسین و تكنسینهای مجرب وضعیت این تأسیسات را تحت كنترل داشته باشند.همچنین در پاركها یا می ادینكه از سیستم های پخش نور در زیر آب استفاده شده خطر برق دار شدن آب نما وجود دارد كهبایستی در صورت امكان با استفاده از وسایل مورد نیاز ولتاژ این سیستم را تعدیل و بی خطر نمود.
فراموش نكنید
با توجه به وضعیت و شرایط فعلی سعی كنید از تماس دست با بدنه فلزی تأسیسات خصوصاً در زمان بارندگی و در محل های مرطوب مثل محوطه چمن و یا دست زدن به آب داخل استخرهایی كه سیستم پخش نور در آنها تعبیه شده خودداری نموده و با راهنماییكودكان و نوجوانان آنان را از خطر دور كنیم.
ایمنی در برابر برق
از دست زدن به بدنه فلزی تاسیسات برقی نظیر تابلوهای برق، پایه های فلزی، تسمه های متصل به بدنه پایه ها وسیم های مهار، جدا خودداری نمائید.
صعود از پایه های برق خطر سقوط و همچنین خطر برق گرفتگی دارد. به هیچ عنوان مبادرت به صعود از پایه های برق ننمائید.
از پرتاب اشیاء فلزی روی سیمهای شبكه توسط كودكان جلوگیری نمائید.
در صورتیكه درب تابلوهای برق به هر دلیل باز باشد مراتب را به اداره برق اطلاع دهید و ازدست زدن به تجهیزات داخل تابلوهای برق اكیدا خودداری فرمائید.
در صورتیكه سیمهای شبكه برق بدلیل پارگی روی زمی ن افتاده باشد، ضمن جلوگیری ازنزدیك شدن افراد به محل و دست زدن به سیم برق، مراتب را سریعا به اداره برق اطلاع دهید.
از نصب آنتن با ارتفاع زیاد در نزدیك شبكه برق بخصوص خطوط 20 كیلوولت خودداری فرمائید، زیرا در اثر طوفان و یا هر حادثه دیگر روی سیم باعث سوختن تلویزیون و بروز آتشسوزی و خطر برق گرفتگی در منزل خواهد شد.
از پرتاب سنگ و شكستن مقره های شبكه های برق و لامپهای روشنایی معابر توسطكودكان و سایر افراد جلوگیری نمائید.
در صورت عدم اطلاع از تعمی ر و تعویض وسایل برقی حتما به افراد مطلع و اهل فن مراجعه نمائید.
وسایل برقی را دور از دسترس كودكان قرار داده و از نصب پریز در ارتفاع پائین خودداری فرمائید.
از دستكاری كنتور و كلیدهای می نیاتوری استانداردی كه توسط مامورین برق پلمپ می گردد،خودداری نمائید.
هنگام شستشوی دیوارها مراقب باشید كلیدها و پریزها خیس نشوند، زیرا خطر خطر برق گرفتگی وجود دارد. همچنین با دست خیس و پای برهنه هیچگاه به لوازم برقی دست نزنید.
عبور سیم برق و سیم زنگ از لابلای درب فلزی منزل موجب می شود كه در صورت لخت شدن سیم، درب برق دار شده و باعث خطر برق گرفتگی گردد.
نحوه استفاده صحیح از برق
استفاده غیر مجاز از برق علاوه بر پرداخت جرایم، خطرات جانی و مالی به دنبال خواهدداشت.
در صورت بروز اتصالی و ایجاد جرقه در فاصله بین كنتور و شبكه برق فورا فیوز یا كلیدمی نیاتوری را قطع نموده و مراتب را به اتفاقات برق در منطقه خود گزارش نمائید.
شماره تلفن اتفاقات برق در منطقه خود را همی شه به خاطر داشته باشید.
از بستن وسایل مختلف به تیرهای برق جدا خودداری نمائید.
فیوزها تنها وسیله حفاظتی منزل شما هستند، از دستكاری آنها خودداری نمائید.
نصب رله های حفاظتی شما را از داشتن فیوز بی نیاز نمی سازد.
از بكار گیری ترانسهای جوشكاری در منزل خودداری فرمائید، زیرا ضمن صدمه دیدن كنتورو پرداخت هزینه باعث ایجاد نوسانات برق و آسیب رساندن به لوازم برقی خواهد شد. خواهشمند است در صورت مشاهده به اتفاقات برق اطلاع دهید.
از بكار گیری لوازم برقی پرمصرف مانند اتو، بخاری برقی، جاروبرقی، لباسشویی و غیرهدر پیك بار شبكه (ساعات اولیه شب ) خودداری نمائید، زیرا در این ساعات بیشترین كاهش ولتاژ در شبكه به چشم می خورد كه از جمله عوامل عمده كم شدن عمر دستگاههای برقی كه باموتور كار می كنند، می باشد.
قبل از اینكه وسایل برقی را به برق وصل نمائید دوشاخه و سیم ارتباطی آن را از نظر سالم بودن كنترل نموده، ابتدا كلید آن را در حالت قطع قرار داده سپس وسیله را به برق متصل نمائید.
هنگام قطع برق دوشاخه وسایل برقی نظیر یخچال و فریزر را از پریز خارج نموده و موقعوصل مجدد برق پس از حداقل 4 دقیقه این وسایل را به برق متصل نمائید..
اقدامات اولیه هنگام خطر برق گرفتگی
در موقع خطر برق گرفتگی یاری دهنده ضمن خونسردی باید بی درنگ اقدامات
ذیل را انجام دهد، زیرا در نجات مصدوم ثانیه ها نیز ارزش دارند:
- در اولین فرصت جریان برق را از نزدیكترین راه قطع نمائید.
- اگر امكان قطع جریان برق به راحتی امكانپذیر نمی باشد با استفاده از یك قطعه چوب خشك، پارچه خشك، پلاستیك، روزنامه چندبار تا شده، پوشیدن كفش لاستیكی بدون می خ ویا سایر اشیاء عایق در مقابل جریان برق در زیر پا، مصدوم را از تماس با برق جدا نمود.
- یاری دهنده در هیچ شرایطی بدون عایق كردن خود نباید بدن شخص برق گرفته را لمس نماید، زیرا بی تردید خود نیز دچار عارضه خطر برق گرفتگی خواهد شد.
بعد از جدا نمودن شخص از جریان برق فورا به مركز اورژانس اطلاع دهید. از افرادی كه درمحل حادثه حضور دارند برای خبر كردن پزشك و آوردن آمبولانس كمك گرفته شود.
- در صورت قطع تنفس و یا ایست قلبی تا رسیدن مامورین امداد با استفاده از تنفسمصنوعی و ماساژ قلبی كمكهای اولیه را به منظور شروع تنفس انجام دهید.
در رابطه با سیستم های اعلان و اطفا و یا کپسول های آتش نشانی مناسب ِ آتش سوزی های ناشی از برق نیاز به مشاوره دارید؟ با ما تماس بگیرید.
دنیای حریق اماده ی همکاری با سازمان ها ، شرکت ها و ساختمان های مسکونی در زمینه خرید تجهیزات ایمنی می باشد.
مشاوره ی نصب ، نگهداری و خرید تجهیزات ایمنی و شارژ کپسول های آتش نشانی و غیره…. بخشی از خدمات دنیای حریق است.
ایمن بمانیم