اهمیت سیستم های اعلام حریق

اصول زیر تعداد و اندازه بخشها را نشان می دهند:

• زیربنای هر ناحیه نباید بیش از 200 متر مربع باشد.
• افراد نباید برای تعیین دیداری محل آتش در هر ناحیه بیش از 30 متر بپیمایند.
• چراغهای چشمک زن قابل تشخیص از دور می توانند نیاز به تعدد ناحیه های کوچک را کاهش دهند.
• هیچ ناحیه ای نباید بیش از یک طبقه را پوشش دهد، مگر اینکه مساحت کل ساختمان کمتر از 300 متر مربع باشد. راه پله و آسانسور ساختمان باید به صورت یک ناحیه در نظر گرفته شود.
• در مجتمعهای مسکونی محدوده واحدهای مسکونی، محدوده ناحیه ها را تشکیل می دهند.
• اگر در فضائی احتمال آتش سوزی خاصی وجود داشته باشد، باید ناحیه جداگانه ای برای شناسائی سریع آتش در آن فضا منظور شود.
• در سیستم آدرس یاب با سیمکشی حلقوی، دستگاههای موجود در هر حلقه نباید مساحتی بیش از ده هزار متر مربع را پوشش دهند.
• در سیستم آدرس یاب با سیمکشی حلقوی هیچگاه نباید بیش از 126 آشکارساز در یک حلقه قرار گیرند.

تجهیزات سیستم های اعلام حریق

شستیهای اولیه اغلب فقط به یک شکل بودند، اما در انواع گوناگون و مناسب کاربردهای مختلف وجود دارند. روش کارکرد تمام شستیها، بجز در محیطهای مخصوص، باید یکسان باشد.

بعد از عمل کردن شستی باید آژیر در کمتر از 3 ثانیه به صدا درآید. اغلب شستیها با شکستن صفحه شیشه ای روی شستی عمل می کنند، بعضی از آنها کلید مخصوصی برای راه اندازی شستی دارند.

آشکارسازها

دتکتورهای حرارتی آشکارسازهای حرارتی دو نوع هستند. نوع «نقطه ای» که به دمای اطراف یک نقطه خاص پاسخ می دهد و نوع «خطی» که به تغییرات دما در طول خط تغییر آن واکنش نشان می دهد.

تمام آشکارسازهای حرارتی نقطه ای دارای المان حرارتی ثابتی هستند که در دمای از پیش تعیین شده به کار می افتند.

بعضی از انواع این آشکارسازها دارای المانی طراحی شده هستند که برای مقایسه نرخ افزایش دما در واحد زمان و نشان دادن واکنش سریع به افزایش دما به کار می روند.

این نوع آشکارسازها را «حرارتی ترکیبی» می نامند. به طور کلی، آشکارسازهای حرارتی کمتر از سایر انواع آشکارسازها حساس هستند، مثلا شعله باید به یک سوم ارتفاع سقف برسد تا این آشکارسازها به کار افتند. بنابراین در جاهائی که آتش ضعیفی می تواند سبب خسارت زیادی شود نباید به کار روند.

آشکارسازهای حرارتی دمای ثابت برای واکنش به آتش سوزیهای سریع و برای استفاده در مکانهائی که اعلام خطرهای ناخواسته از آشکارسازهای دودی به علت آلودگی هوا پیش می آید، و در دمای ثابتی مثلا 55 درجه سلسیوس، به کار می روند.

آشکارسازهای حرارتی ترکیبی (مقایسه روند افزایش دما نسبت به واحد زمان) به افزایش سریع دمای هوای اطراف واکنش نشان می دهند، ولی به افزایش عادی دمای هوا ناشی از سیستم های گرم کننده، نور خورشید و … واکنش نشان نمی دهند. این آشکارسازها المانی دارند که فقط در دمای ثابتی مثلا حدود 55 درجه سلسیوس عمل می کند. آشکارسازهای حرارتی غالبا با ولتاژ 15 تا 30 ولت تغذیه می شوند و جریان آنها در حالت عادی در 24 ولت حدود 45 تا 60 میکروآمپر است.

چراغ راهنمای آشکارساز، که هنگام عمل کردن آن روشن می شود، به یکی از رنگهای اصلی قرمز یا سبز است و از فاصله زیاد می توان آن را دید. مدارهای دو سیمه آشکارسازهای حرارتی می توانند با کابل، با روپوش پی-وی-سی، با غلاف مکانیکی محافظ یا بدون غلاف محافظ با رساناهائی به مقطع 1 میلیمتر مربع و یا با سیمهای نمره یک و نیم در لوله اجرا شوند.

دو روش اصلی کشف نقطه ای دود وجود دارد: محفظه یونیزاسیون و محفظه پخش نوری. انتخاب روش کشف آتش معمولا بستگی به نوع آتش احتمالی دارد که باید در مقابل آن حفاظت به عمل آید.

در روش یونیزاسیون، جریان ضعیف الکتریکی مابین دو الکترود، با وارد شدن دود به محفظه آشکارساز، کاهش می یابد و آژیر به صدا در می آید. آشکارسازهای یونیزاسیون به ویژه به ذرات زیر دود حاصل از آتشهائی که سریع شعله می کشند حساس هستند ولی حساسیت آنها نسبت به ذرات درشت دود حاصل از اجسام پی-وی-سی که بیش از حد داغ شده اند کم است.

در روش پخش نوری، آشکارساز با پخش نور یا در بعضی موارد جذب نور به کار می افتد. آشکارسازهای نوری به ذرات درشت دود بیشتر حساس هستند و حساسیت کمتری نسبت به ذرات ریز دود دارند. هر دو نوع آشکارساز حساسیت کافی برای تشخیص آتشهای عمومی را دارند ولی باید به حریقهای خاصی که ممکن است به وجود آید توجه دقیق بشود.

اعلام خطرهای کاذب همچنین می توانند در انتخاب آشکارساز تاثیر داشته باشند. آشکارسازهای یونیزاسیون به دود غلیظ سوختن مواد نفتی و رطوبت؛ و آشکارسازهای نوری به دودهای رقیق توتونی حساس هستند. آشکارسازهای نقطه ای گوناگونی با هر دو روش کشف آتش وجود دارند.

برای کاربردهای خاص، آشکارساز شعاع غیرمرئی دود یا آشکارسازهای خطی و آشکارسازهای مکنده که هوا را از چند موقعیت به آشکارساز مرکزی می کشند، وجود دارند. آشکارساز شعاعی دود که وقتی اشعه مادون قرمز دود پنهان است واکنش نشان می دهد و به ویژه برای فضاهای باز و وسیع مانند انبارهای بزرگ خیلی مناسب است.

آشکارسازهای مکنده هوا را از داخل کانال می کشند و می تواند با کانالهای با عرضهای متفاوت وفق داده شود. آشکارساز قیاسی یونیزاسیون به ذرات ریز دود حساس است و می تواند برای تشخیص حریقهای معمولی به کار رود.

این آشکارساز آنچه را از محیط دریافت می کند به صورت رمز عددی به مرکز کنترل و اعلام حریق می فرستد. آشکارساز یونیزاسیون به ذرات ریز دود حساس است و می تواند برای تشخیص خطرات آتشهای عمومی به کار رود.

آشکارسازهای دودی اغلب با ولتاژهای 15 تا 30 ولت تغذیه می شوند و جریان آنها در حالت عادی در 24 ولت حدود 30 تا 50 میکروآمپر است. مدارهای دوسیمه آشکارسازها می توانند با کابل، با روکش پی-وی-سی، با غلاف مکانیکی یا بدون غلاف محافظ با رساناهائی به مقطع 1 میلیمتر مربع و یا سیمهای نمره یک و نیم در لوله اجرا شوند

آشکارسازها – دتکتورهای شعله

آشکارسازهای شعله براساس تشخیص اشعه مادون قرمز یا ماوراء بنفش عمل می کنند.

بر خلاف آشکارسازهای دودی، این آشکارسازها را می توان در هر دو فضای بسته و باز بکار برد. این آشکارسازها باید در خط دید محوطه ای که پوشش خواهند داد قرار بگیرند.

آشکارسازهای شعله اغلب برای پوشش فضاهای باز بزرگ با سقفهای خیلی بلند یا بدون سقف جمع کننده دود به کار می روند. آشکارساز قیاسی شعله به شعله هائی که حتی دود همراه دارند واکنش نشان می دهد، تحت تاثیر نور خورشید کمتر قرار می گیرد و علایم دریافتی را به صورت اعداد رمز به مرکز اعلان حریق می فرستد.

نصب دتکتورها – آشکارسازها

در پایه آشکارسازها دو محل برای عبور پیچ و محکم کردن در محل نصب وجود دارد. بعد از نصب پایه آشکارساز و اتصال سیمهای آن، قسمت حساس آشکارساز روی پایه قرار می گیرد و با چرخش کمی در یک جهت (جهت عقربه های ساعت) در پایه نصب و قفل می شود. پایه های آشکارسازها قسمتهای الکترونیکی که در هنگام نصب آسیب ببیند ندارند. ارتباط الکتریکی پایه و قسمت حساس آشکارساز با سیم برقرار نمی شود، بلکه تیغه های فنری که در پایه پیش بینی شده اند این ارتباط را برقرار می سازند.

آژیرها:

مشخصات صدای تمام آژیرهای نصب شده در ساختمان باید یکسان باشند. فقط در فضاهائی که زمینه پارازیتهای زیادی دارد، باید آژیرهائی با صدای بلندتر نصب شود.

هنگام انتخاب نوع آژیر در مکانهای پرصدا، باید توجه داشت صدای آژیر با هیچ صدای دیگری اشتباه گرفته نشود. صدای آژیر باید ممتد باشد، اگرچه از نظر دامنه یا فرکانس ممکن است تغییر کند. در سیستم های دومرحله ای، در فضاهائی که در لحظه آتش سوزی در خطر نیستند، آژیر نگهبان دیگری نصب می شود.

تمام آژیرها باید در فرکانس فاصله 500 تا 1000 هرتز کار کنند، مگر اینکه فرکانسهای پارازیتهای صوتی محل آنها را تحت تاثیر قرار دهند. از آژیرهای منقطع نباید استفاده کرد.

بطور کلی آژیرها برای هیچ منظور دیگری نباید به کار روند. ولتاژ کار آژیرها از 9 تا 24 ولت است ولی اغلب با 24 ولت کار می کنند و جریان آنها بسته به نوع مورد استفاده از 20 میلی آمپر تا چند آمپر تغییر می کند. حدود مشخصی برای فاصله آژیرها از یکدیگر پیشنهاد نشده است.

ولی حداقل سطح صدای لازم باید 65 دسیبل یا 5 دسیبل بالاتر از پارازیتهائی باشد که احتمالا بیش از 30 ثانیه طول می کشد. اگر سیستم آژیر برای بیدار کردن افراد در خواب لازم باشد، در آن صورت حداقل سطح صدا در محل خواب در شرایط درهای بسته نباید کمتر از 70 دسیبل باشد.

این شرایط بر تعداد و محل نصب آژیرها در یک ساختمان تاثیر دارند. تاثیر درها، دیوارها، سقفها و کفها بر صدا باید به حساب آورده شود.

اغلب درهای تکی 20 دسیبل سطح صدا را کاهش می دهند. در انواع سیستم های اعلام حریق حفاظت از جان حداقل سطح صدا در تمام قسمتهای مسکونی خدماتی ساختمان باید ایجاد شود.

قسمتهای مسکونی شامل فضاهای محدود شده مانند داکتهای خدماتی هستند که آنجا گاهی افراد مشغول کار می شوند.

نصب یک آژیر در محل تجهیزات کنترل و اعلام حریق و آژیر دیگری در بیرون خروجی اصلی لازم است. در عمل، اغلب سیستم های کشف، اعلام آتش، به اجزائی هم برای حفاظت جان و هم اموال نیاز دارند. بنابراین اغلب سیستم ها باید دارای این مشخصه باشند